paraules als tres sauis, adonchs pres de eyls comiat, e anassen; e romaseren[1] los tres sauis a la font, dejus los cinch arbres; e lo vn dels tres sauis comença a suspirar e a dir:[2] ¡Ha, Deus! ¡E con gran benauyrança seria aquesta, si per aquests arbres podiem esser en vna lig e en vna creença tots los homens qui som; e que la rancor e la[3] mala volentat no fos en los homens, qui ahiren los vns los altres per desuariacio e per contrarietat de creenses e de sectes; e que enaxi com es vn Deus tan solament, pare e creador e senyor de tot quant[4] es, que enaxi tots los pobles qui son se vnissen en esser[5] vn poble tan solament, e que aquells fossen[6] en via de salut, e que tuyt ensemps haguessen vna fe, e vna lig, e donassen gloria e lahor de nostre senyer Deus! Cogitats, senyors,[7] quants son los dans qui s seguexen con los homens no han vna secta tan solament, ne quants son los bens qui serien si tuyt
- ↑ Romangueren.
- ↑ E dir.
- ↑ Ne la.
- ↑ De quant.
- ↑ Volguessen esser.
- ↑ Aquell fos.
- ↑ Senyors, dix lo saui.
Arbores oportet esse talem, scilicet, quod intellectus volens investigare primo consideret has quinque Arbores, et quomodo quaelibet Arbor habeat suos proprios flores; et consideret secundo, quod quaelibet Arbor singularis cum suis propriis floribus habeat duas conditiones proprias; quae duae conditiones propriae debent regulare intellectum, qui per Arborem investigat, ut sciat cum illis conditionibus in suo proposito flores illius Arboris, secundùm quod vult investigare, rectè et justè deducere ad conclusionem, quam inquirit, affirmativè, vel negativè: et oportet ultrà, quod visis floribus alicujus Arboris et illis deductis per conditiones suae propriae Arboris intellectus semper respiciat ad duo principia, quae sunt praeter Arbores in praedicta figura; quae duo principia sunt communnia omnibus quinque Arboribus, et omnibus conditionibus illarum quinque Arborum: tali modo, inquam, respiciat intellectus, quod nullatenus Arbor nec ejus flores nec simul ejus conditiones illis duobus exterioribus principiis contradicant, nec omnes conditiones Arborum in simul, nec aliquarum, nec quaelibet per se; sed flores omnium Arborum et eorum conditiones ad speculum illorum duorum exteriorum principiorum reducantur, ita, quod omnis deductio siat et dirigatur per illa, et ad illa duo exteriora principia, et illa duo principia dirigantur ad finem principalem; ut patet in praehabita figura.»
